Sporcu Sağlığı ve Spor Yaralanmaları

Spor yaralanmaları zayıf kas ve kemik yapısı, daha önce geçirilen yaralanmalar ya da kronik rahatsızlıklar gibi kişisel nedenlerden ya da hava şartlarının kötü olması, spor kuralların çiğnenmesi ya da antrenmansız spora başlamak gibi fiziksel nedenlerden kaynaklanmaktadır. Akut ve kronik olmak üzere iki tür spor yaralanması vardır. Burkulan bir ayak bileği gibi aniden meydana gelen bir yaralanma, akut yaralanma olarak bilinir.

Kronik yaralanmalar ise kas gruplarının veya eklemlerin sürekli ve aşırı kullanımı nedeniyle ortaya çıkar. Kötü teknik ve yapısal anormallikler de kronik yaralanmaların gelişimine katkıda bulunabilir. Herhangi bir spor yaralanmasının tıbbi olarak araştırılması önemlidir çünkü kişinin düşündüğünden daha ağır yaralanma meydana gelmiş olabilir.

Spor Yaralanmalarının Teşhisi

Spor yaralanmaları sonrası doktor hastanın tıbbi geçmişi hakkında bilgi sahibi olmak ister. Bunu öğrenmek için kişinin nasıl yaralandığı ve yaralandıktan sonra uygulanan ilk yardımlar ve daha fazlası hakkında sorular sorar. Röntgenler, MRI, CT taramaları ve ultrason ile teşhisini doğrular.

Spor Yaralanmalarında Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?

Spor yaralanmalarının çoğu kişide anında ağrı veya rahatsızlığa neden olur. Şiddetli ağrı ve şişme, cilt üzerinde görünen deformasyonlar, eklemi kullanırken ses çıkması ve eklem üzerine ağırlık verememe gibi durumlarda doktora başvurulmalıdır.

Ayrıca nefes almada zorluk, baş dönmesi ve ateş farklı problemlerin semptomları olabilir. Bu belirtiler de görmezden gelinmemelidir. Ciddi spor yaralanmaları fizik tedavi ve cerrahi yöntemler gerektirebilir.

Bir çocuğun iskeleti tam olarak gelişmemiş olduğundan kemikleri bir yetişkine nazaran daha zayıftır. Bu nedenle çocukların spor yaralanmalarında ekstra önlem almak gerekir. Küçük bir incinme gibi görünen durum aslında ciddi bir kırık olabilir.

Spor Yaralanma Türleri

Farklı spor yaralanmalarında farklı semptomlar ve komplikasyonlar ortaya çıkar. Diz ekleminin hareketini engelleyen herhangi bir yaralanma ile sıklıkla karşılaşılır. Diz kasları ve bağlarında yırtılmalar meydana gelebilir. Bağların fazla gerilmesi veya yırtılması burkulma ile sonuçlanır. Bağlar eklem içindeki iki kemiği birbirine bağlayan doku parçalarıdır.

Aşil tendonu ayak bileğinin arkasında bulunan ince ve güçlü bir tendondur. Spor sırasında bu tendon kopabilir. Yaşandığında ani ve şiddetli bir ağrı meydana gelir, kişinin topuğu yere değer ve yürüyemez. Tedavisinde cerrahi ve konservatif yöntem uygulanabilir.

Rotator manşet omuzun dengeli çalışmasını sağlayan yapıdır ve omzun her yöne hareket etmesini sağlar. Düşme gibi travmalar ya da omuz çıkması rotator manşet yırtılmasına neden olabilir. Tedavisinde genellikle cerrahi işlem olarak omuz artroskopisi uygulanır.

Spor Yaralanmaları Tedavisi

Spor yaralanmalarının tedavisi, yaralanmanın türüne ve ciddiyetine bağlıdır. Basit bir burkulma olarak düşünülen durum aslında kırık bir kemik olabilir.

Fizyoterapi, yaralanan bölgeyi rehabilite etmeye yardımcı olabilir, güç ve esnekliği arttırmak ve hareket kabiliyetini geri kazandırmak için egzersizler içerebilir. Yaralanma sonrası spora geri dönmek doktorun veya fizyoterapistin değerlendirmesine bağlıdır.

Yaralanma uygun şekilde iyileşmeden spora dönme sadece daha fazla hasara neden olur ve iyileşmeyi geciktirir. Yumuşak doku yaralanmasında en büyük risk faktörü önceki yaralanmalardır. İyileşme sürecindeyken vücudun yaralanan bölümünü etkilemeyen egzersiz biçimlerini seçilerek spora devam edilebilir.

Spor Yaralanmalarını Önleme

Spor yaralanmasını önlemenin en iyi yolu spor öncesi doğru teknikle ısınmaktır. Soğuk kaslar aşırı gerilmeye dayanıklı değildir ve yırtılmaya eğilimlidir. Sıcak kaslar daha esnektir. Ani ve hızlı hareketleri emerek yaralanmayı daha az muhtemel hale getirebilirler. Benzer şekilde spor sonrası soğumanın unutulmaması gerekir. Genellikle ısınma hareketlerini yeniden yapmayı içerir.

Spor veya aktivite sırasında doğru teknik ile hareket etmek oldukça önemlidir. Farklı egzersiz türleri farklı duruşlar gerektirir. Örneğin bazı sporlarda dizleri doğru zamanda bükmek omurganın veya kalçanın zarar görmesini önleyebilir. Yapılan spora uygun ekipmanlar giymemek de spor yaralanmalarının oluşma riskini arttırabilir.

Spor yaralanmasından sonra spora tekrar başlamadan önce kişi tamamen iyileşmiş olduğundan emin olmalıdır. İyileşme gerçekleştikten sonra spora geri dönüldüğünde bırakılan yoğunlukta devam etmek yerine antrenmanlarla süreç içinde o noktaya ulaşmak yeniden yaralanma riskini azaltır.